Minister brengt energietransitie en klimaatdoelen in gevaar met beperking zon op land

Zon op land speelt een essentiële rol speelt bij het realiseren van de klimaatdoelstellingen van het kabinet. De benodigde hoeveelheid landbouwgrond voor de energietransitie is minimaal, met een maximum van slechts één procent. Tegelijkertijd biedt zon op land een belangrijke oplossing voor tal van uitdagingen waar we momenteel voor staan. Zon op land is een integraal onderdeel is van de Regionale Energie Strategieën (RES), waarin het belang van zonnestroomproductie op landbouwgrond erkend wordt.

Onduidelijk
Wij betreuren de onduidelijkheid die de Zonnebrief met zich meebrengt met betrekking tot zon op land. Het document spreekt over “geen zon op land tenzij”, maar het blijft onduidelijk hoe de uitzonderingen in de praktijk getoetst zullen worden. Wat zal de beleidsvrijheid van gemeenten zijn en wat is het perspectief voor lopende initiatieven? We zijn bang dat deze onzekerheden uiteindelijk zullen leiden tot vertraging in de energietransitie, aangezien projecten niet gerealiseerd kunnen worden zonder duidelijkheid.
Juist deze projecten leveren een belangrijke bijdrage aan een aantal grote opgaven waar we momenteel voor staan, waaronder de elektrificatie van de industrie, mobiliteit en gebouwde omgeving, natuurontwikkeling en het behoud van ecologie en biodiversiteit, grootschalige opwekking van duurzame warmte voor warmtenetten, nieuwe zakelijke kansen voor boeren die willen of moeten afbouwen (bijvoorbeeld nabij natuurgebieden of op gronden met lage opbrengsten), en initiatieven van energiecoöperaties om bij te dragen aan de energietransitie. Het belang van zon op land voor het verwezenlijken van al deze opgaven kan niet worden onderschat.

Op dit moment wordt slechts 0,12 procent van de totale Nederlandse landbouwgrond gebruikt voor zonne-energieopwekking, wat neerkomt op 2170 hectare van de totale 1,8 miljoen hectare landbouwgrond. De zonneparken die op deze gronden worden gerealiseerd, dienen vaak meerdere doeleinden, zoals natuurontwikkeling, agri-pv (zonnepanelen boven landbouwproducten), zonnestroom in combinatie met kleinschalige veeteelt, waterberging en vernatting van veengebieden, zonneparken op vuilstortplaatsen en zonneparken boven parkeerplaatsen.

Onbalans
Daar komt bij dat de huidige stimuleringsmaatregelen van de overheid voor energiebedrijven eind 2025 worden stopgezet. Vanaf dat moment zullen nieuwe hernieuwbare energieprojecten volledig afhankelijk zijn van de marktprijs. Omdat de omschakeling van gas naar elektra achterblijft is het elektriciteitsverbruik in Nederland is de afgelopen vijftien jaar niet gegroeid, terwijl de productiecapaciteit voor elektriciteit in die periode is verdubbeld. Deze onbalans dreigt toekomstige investeringen in groene energie steeds lastiger te maken en brengt daarmee de klimaatdoelen in gevaar. Als de vraag naar groene stroom niet aantrekt, zullen negatieve prijzen ervoor zorgen dat nieuwe investeringen in zonne- en windprojecten moeilijker van de grond komen, maar op het moment dat industrie en transport wél verduurzamen, kan het heel snel gaan. Om de klimaatdoelen te behalen, is het essentieel dat Nederland steeds meer groene stroom gebruikt om aardgas te vervangen.
Het is belangrijk dat de benodigde ruimte voor zon op land beschikbaar blijft, zodat de doelen van de Regionale Energie Strategieën en de klimaatambities van het kabinet niet in gevaar komen. Hoewel rekening moet worden gehouden met maatschappelijke eisen en wensen, is het niet wenselijk om zon op landbouwgrond volledig af te schrijven in deze fase van de energietransitie.

Meer informatie: Friso Huizinga – 06 23 16 09 67